Kada za skladište kažemo magacin, a za skladištara magacioner, ne moramo nužno u svijesti imati ili u poimanju osjećati nikakvo dodatno ili stilsko obilježje, iako su obje ove riječi dio iste porodice s haznom i magazom, a koje nam već valjda i nešto dodatno znače.
Ovo važi i za riječ magazin, koja je prvobitno označavala robnu kuću, zatim ilustrirani list zabavnog sadržaja, pa potom i televizijsku emisiju zabavnog ili šireg društvenog karaktera.
Francuski magasin, njemački Magasin, engleski magazine a talijanski magazzino jeste arapsko mahzan (مَخْزَن) koje u množini daje mahāzin (مَخازِن)
Kur’anski korijen h-z-n (خ ز ن) daje glagol hazana (خَزَنَ) – jahzunu (يَخْزُنُ) ili imenicu hazn (خَزْن), gdje se značenje odnosi na pohranu, skladištenje, gomilanje, akumuliranje, sakrivanje ili čuvanje.
Od toga hazna i magaza. Otud i haznadar (magacioner).
Magaza nam je osim iz svakodnevnice poznata i iz sevdalinke o lijepim mostarskim dućanima, Mujo haznadar nam je poznat iz sevdalinke Telal viče, dok epska pjesma veli:
Beg Husrev-beg haznadara viknu,
pa haznadar stade na nogama.
“Čuješ li me, Bećo haznadaru,
donesi mi dva hurča dukata,
pa ih podaj begu Ljuboviću.”
Što se hazne kao riznice il blagajne tiče, postoji i duhovna komponenta, što je uglavnom u spomenu kao hazna aška, a inače u našem kulturnom pamćenju uglavnom je to carska hazna, slično kako se u ajetu ističe to da ljudi nisu pravi vladari, tj. da ne posjeduju riznice Gospodara: أَمْ عِنْدَهُمْ خَزَائِنُ رَبِّكَ أَمْ هُمُ الْمُصَيْطِرُونَ – Zar su kod njih hazne (riznice) Gospodara tvog, ili su oni vladari? – Kur’an, 52: 37.
Sevdalinka Mlad se Jusuf oženio veli Carska hazna pokradena, na Jusufa potvorena, što je zanimljiva djelimična korespondencija sa živom tradicijom, dok epska pjesma kaže:
Kada sultan iz Stambola krenu
sa svojijem hodžom Ćuprilijom
i sa vojske stotinu hiljada
i povuče stotinu topova,
na Stambolu drmnuše topovi,
poklaše se kurbani ovnovi,
fukari se mnoga hazna d’jeli,
hođže dove čine po džamijam’,
sve zaposti i muško i žensko,
dragi brate, staro i nejako
rad carskoga zdravlja i napretka...
Haznom se, dakle, naziva i samo blago.
Kur'anska porodica riječi s korijenom h-z-n (خ ز ن) daje ukupno trinaest primjera riječi iz iste porodice. Kur'an spominje osam puta izraze za blago, i to u množini, kao riznice, magacine odnosno hazne (kao državne riznice u Egiptu kojima treba da rukovodi Jusuf, a. s., a zatim konkretno i Allahove riznice, Allahove riznice nebesa i Zemlje, riznice svega koje Allah posjeduje te riznice Gospodareve milosti...). Također, Kur’an spominje i četiri izraza za čuvare, isto u množini (jednom čuvare na kapijama dženneta i tri puta čuvare na kapijama džehennema) i dodatno još jednom izraz za ljude kao nepostojeće rizničare čuvare (haznadare), u ajetu:
وَأَرْسَلْنَا الرِّيَاحَ لَوَاقِحَ فَأَنْزَلْنَا مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَسْقَيْنَاكُمُوهُ وَمَا أَنْتُمْ لَهُ بِخَازِنِينَ
Mi šaljemo vjetrove da oplođuju, a iz neba spuštamo vodu pa vas njome napajamo – vi niste njeni rizničari / haznadari (niste je u stanju zadržati niti s njome raspolažete). (Kur’an, 15: 22)
Koliko čovjek može biti škrtica s onim što prividno posjeduje ili s onim što bi, hipotetički, mogao posjedovati, istaknuto je ovim poređenjem:
قُلْ لَوْ أَنْتُمْ تَمْلِكُونَ خَزَائِنَ رَحْمَةِ رَبِّي إِذًا لَأَمْسَكْتُمْ خَشْيَةَ الْإِنْفَاقِ ۚ وَكَانَ الْإِنْسَانُ قَتُورًا
Reci: Da vi posjedujete riznice milosti Gospodara moga, i tada biste škrtarili iz straha da ne potrošite; čovjek je uistinu tvrdica. (Kur’an, 17: 100)
Da nas Milostivi sačuva od škrtarenja i da nam da se okitimo atributom Milostivog, amin.
U dva navrata, jednom jezikom Nuha, a. s., a jednom jezikom Muhammeda, s. a. v. s., rečeno je da ni poslanici preko kojih stiže Božija Objava ne posjeduju Allahove hazne:
وَلَا أَقُولُ لَكُمْ عِنْدِي خَزَائِنُ اللَّهِ وَلَا أَعْلَمُ الْغَيْبَ وَلَا أَقُولُ إِنِّي مَلَكٌ
(Reče): Ja vam ne kažem: “U mene su Allahove riznice” – niti: “Meni je poznata budućnost” – niti kažem: “Ja sam melek”... (Kur’an, 11: 31, dio ajeta)
قُلْ لَا أَقُولُ لَكُمْ عِنْدِي خَزَائِنُ اللَّهِ وَلَا أَعْلَمُ الْغَيْبَ وَلَا أَقُولُ لَكُمْ إِنِّي مَلَ
Reci: Ja vam ne kažem: “U mene su Allahove riznice” – niti: “Meni je poznat nevidljivi svijet”, niti vam kažem: “Ja sam melek” ... (Kur'an, 6: 50, dio ajeta)
Zanimljiva konceptualna integracija Muhammedove, s. a. v. s., misije, i Nuhove, a. s., misije. Poslanik, s. a. v. s., se samo držao stava da preko njega dolazi Allahova milost i da je i on čovjek kao i oni koje poziva, ali uprkos tome bilo je onih koji pitaju “Zašto baš njemu...?” (Kao ono naše.: Ta će bola’ on?) (Prije nego što se Muhammedu, s. a. v. s., suptilno kaže da “ponovi” Nuhovu, a. s., rečenicu, rečeno je da će one koji poriču ajete pogoditi kazna, ovosvjetska ili onosvjetska, zbog toga što su buntovni, čime kao da se hoće indirektno upozoriti na prethodno planetarno poznatu veliku kaznu potopom; up. Kur’an, 6: 49).
Da su vjera i objava Kur’ana blago, što posebno svjedoči duhovnu komponentu magaza, hazni i riznica, pokazuju i ajeti:
مَا سَمِعْنَا بِهَٰذَا فِي الْمِلَّةِ الْآخِرَةِ إِنْ هَٰذَا إِلَّا اخْتِلَاقٌ
أَأُنْزِلَ عَلَيْهِ الذِّكْرُ مِنْ بَيْنِنَا ۚ بَلْ هُمْ فِي شَكٍّ مِنْ ذِكْرِي ۖ بَلْ لَمَّا يَذُوقُوا عَذَابِ
أَمْ عِنْدَهُمْ خَزَائِنُ رَحْمَةِ رَبِّكَ الْعَزِيزِ الْوَهَّابِ
“Za ovo nismo čuli u vjeri predaka naših, ovo nije ništa drugo već izmišljotina.
Zašto baš njemu, između nas, da bude objavljena Opomena (Kur’an)?!”
Ali, oni u Opomenu Moju (Kur'an) sumnjaju zato što kaznu Moju nisu iskusili.
Zar su u njih hazne milosti Gospodara tvoga, Moćnog i Darežljivog? (Kur”an, 38: 7–9)
Da dočekamo da nas poselame haznadari s otvorenih džennetskih kapija, amin.