Le Pen bliža nego ikad predsjedničkoj funkciji (i Putinu)

Kada su se evropski lideri krajnje desnice okupili u Madridu u januaru ove godine, nisu imali problema pronaći jedinstvo o pitanjima koja su im draga, bilo da se obračunavaju s imigrantima ili podržavaju “evropske kršćanske ideale”. Ali kako su se ruske trupe gomilale na ukrajinskoj granici, bile su podijeljene oko jednog pitanja: prijetnje koju je predstavljao Vladimir Putin.

Marine Le Pen, kandidatkinja ekstremne desnice za francusku predsjedncu, usprotivila se paragrafu u završnoj izjavi u kojem se poziva na evropsku solidarnost u suprotstavljanju “ruskim vojnim akcijama na istočnoj granici Evrope”. Čak i na skupu neliberalnih nacionalista, ona je bila izvan sebe u svojoj odanosti gospodinu Putinu.

Tokom protekle decenije, stranka gospođe Le Pen, Nacionalni savez, bivši Nacionalni front, pozajmila je milione od ruske banke, a gospođa Le Pen podržala je Putinovu aneksiju Krima 2014. godine, kao i njegovo zapaljivo tadašnje miješanje u regionu Donbas u istočnoj Ukrajini, gdje je upravo ove nedjelje Rusija udvostručila ofanzivu.

Njena podrška Putinu jedno je u vrijeme mira, a nešto drugo u ratu. Rusija, nuklearna sila, izvršila je invaziju na evropsku državu, a gospođa Le Pen bliža je nego ikad svom željenom cilju da postane predsjednica Francuske, pošto je smanjila zaostatak za predsjednikom Emmanuelom Macronom prije odlučujućeg kruga izbora u nedjelju.

S anketama koje pokazuju da je Le Pen dobila oko 44,5 posto glasova u odnosu na 55,5 posto Macrona, ona je u dometu šokova koji su doveli do Brexita i do pobjede Donalda J. Trumpa 2016. godine Slično kao u Britaniji i Sjedinjenim Američkim Državama, otuđenje i ekonomske poteškoće nahranile su francusku spremnost da se kocka s nacionalističkim snovima.

Ako Le Pen pobijedi, što nije vjerovatno, ali je moguće, njena pobjeda gotovo će sigurno slomiti savezničko jedinstvo koje je osmislio Biden u pokušaju da porazi Putina. To bi Putinu predalo njegovog daleko najvažnijeg saveznika u Evropi, jednog kojeg bi mogao iskoristiti u svojim ciljevima da odvoji Evropu od Sjedinjenih Američkih Država i razbije decenijama star projekat jedinstva evropskog kontinenta.

Julien Nocetti, stručnjak za Rusiju na Francuskom institutu za međunarodne odnose, rekao je da postoji “potpuna ideološka usklađenost između Putina i Le Pen”, koja je duboko zabrinjavajuća za američke i evropske saveznike Francuske.

Rat u Ukrajini natjerao je Le Pen na mali zaokret, pa je izjavila kako je Putin prešao “crvenu liniju” s invazijom, ali ona i dalje kaže da je njen spoljnopolitički prioritet približavanje Rusiji kada borbe prestanu.

Otkako je Le Pen (53) preuzela 2011. godine vodstvo svoje stranke, samo je produbila njenu sklonost prema Putinu. Ona bi podržala sankcije Rusiji, kaže, ali ne i prekid uvoza ruske nafte i gasa, što je izjednačila s ekonomskom smrću Francuske.

Gospođa Le Pen hvalila je svoju vezu s Putinom sve dok on nije otišao u rat 24. februara. Ona je u svoju izbornu brošuru uključila fotografiju na kojoj se rukuje s njim kao dokaz njenog “međunarodnog statusa”. Ovaj materijal naglo je nestao iz vidokruga nakon ruske invazije.

Fotografija je snimljena u Kremlju 24. marta 2017. godine To je bilo manje od pet sedmica prije prvog kruga posljednjih predsjedničkih izbora u kojima je Macron pobijedio Le Pen sa 66,1 posto prema 33,9 posto. Liderka Nacionalnog saveza tada je rekla da će odmah razmotriti ukidanje “nepravednih” sankcija Rusiji ako bude izabrana.

Jean-Maurice Ripert, francuski ambasador u Moskvi od 2013. do 2017. godine, rekao je u intervjuu da je kolega evropski ambasador, blizak prijatelj, pitao ruskog lidera nakon izbora u Francuskoj zašto je podržao gospođu Le Pen.

“Zato što su mi rekli da će ona pobijediti”, rekao je Putin.

Sigurno je to ono što je želio. Gospođa Le Pen, posvećena “jednakoj udaljenosti” između velikih sila i neprijateljski raspoložena prema “američkom protektoratu na evropskom tlu”, u Putinu vidi branioca nacionalne države, porodice i kršćanstva od multilateralizma koji uništava granice i nereligioznog kulturnog propadanja.

“Sve se radi o suverenitetu”, rekla je Marlen Laruel, francuska direktorica Instituta za evropske, ruske i evroazijske studije na Univerzitetu George Washington. “Suverena država protiv međunarodnih organizacija; suverena tradicionalna porodica protiv LGBTQ prava.”

Onda je tu novac. U nemogućnosti da dobije zajam od francuskih banaka, Le Pen i nekolicina njenih glavnih saradnika krenuli su za gotovinom u Rusiji, prihvativši zajam od 9,4 miliona eura, uz kamatu od 6 posto, od Prve češko-ruske banke u septembru 2014. godine. Trebao je biti otplaćen do 2019. godine.

Walleran de Saint-Just, koji je dugo bio blagajnik Nacionalnog saveza prije nego što je napustio funkciju prošle godine, pregovarao je o dogovoru u Moskvi. U pisanom odgovoru za The New York Times na pitanje zašto su francuske banke odbile bilo kakav zajam Nacionalnom savezu, rekao je “Moje iskustvo sa šest velikih francuskih bankarskih grupa jeste da se pokoravaju naredbama političke izvršne vlasti.”

Ali imajući u vidu nedostatak transparentnosti i odgovornosti u ruskom finansijskom sektoru – i Putinov utjecaj u njemu – ta suma već dugo postavlja teška pitanja o tome koliko je Le Pen zapravo dužna ruskom predsjedniku i da li je neka njena otvorena podrška njemu bila posljedica tog duga.

U svojoj sadašnjoj kampanji, ponovo u nemogućnosti da dobije kredit od francuske banke, Le Pen se obratila Mađarskoj, gdje je Viktor Orban, antiimigrantski mađarski premijer, na vlasti već 12 godina. Mađarska banka pozajmila je Nacionalnom savezu još 11,4 miliona dolara, tako da bi, ako bi pobijedila, bila dužna i Putinu i Orbanu.

Gospođa Le Pen posjetila je Moskvu i Krim u junu 2013. godine; Moskvu u aprilu 2014. i ponovo u maju 2015. Primio ju je predsjednik Dume, donjeg doma ruskog parlamenta, tokom prve od ovih posjeta koju je propratila svojim proputinovskim komentarima.

Ona je 2013. godine okrivila Evropsku uniju za novi “hladni rat protiv Rusije”. Ona je 2015. godine, također dok je bila u Moskvi, kritizirala proamerički stav Francuske i sugerirala da će se to promijeniti “s Marine Le Pen kao predsjednicom”. Ona je 2021. preporučila rusku nesigurnu vakcinu za Sputnjik protiv koronavirusa, rekavši da “naša antiruska ideologija ne bi trebalo da uništi našu sposobnost da vakcinišemo naše sugrađane”.

Posjeta 2014. godine došla je u posebno delikatnom trenutku, s obzirom na aneksiju Krima. Bila je to jedna od nekoliko demonstracija podrške gospodinu Putinu od strane istaknutih članova stranke gospođe Le Pen koji su te godine posjetili Krim i Donbas, ukrajinski region u kojem su počeli sukobi koje je izazvala Moskva.

Među njima je bio i Aymeric Chauprade, njen bivši najviši diplomatski savjetnik, koji je otišao na Krim da posmatra sumnjivi referendum u martu 2014. godine koji je masovno podržao rusku aneksiju. Rezolucijom Generalne skupštine Ujedinjenih nacija glasanje je proglašeno nevažećim.

“Zapad je bio taj koji je počeo da mijenja evropske granice sa nezavisnošću Kosova 2008. godine”, rekao je u intervjuu Chauprade, koji je od tada napustio Nacionalni savez.

Mediapart, francuska istraživačka novinska web stranica, bila je prva koja je otkrila ruski zajam Nacionalnom savezu u septembru 2014. godine.

Ruski zajam imao je zamršenu historiju.

Ubrzo nakon što je Prva češko-ruska banka propala 2016. godine, kredit za Nacionalni savez preuzeo je Aviazapchast, privatna ruska kompanija koja je u sovjetsko vrijeme bila dio ministarstva avijacije.

Aviazapchast na svojoj web stranici opisuje svoje glavne aktivnosti kao "nabavku avio-tehničke opreme i materijala za civilnu i dvostruku namjenu, kao i popravku aviona".

Njen generalni direktor je Dzheruk V. Ivanovic, koji je služio u ruskim oružanim snagama od 1983. do 1996. godine. Bivši zamjenik generalnog direktora Jevgenij N. Barmjancev radio je kao sovjetski špijun u Sjedinjenim Američkim Državama prije nego što je protjeran 1983. godine. U tadašnjem izvještaju New York Timesa pisalo je da je “uhvaćen na djelu izvlačenja onoga što je mislio da su ukradene američke vojne tajne iz podnožja drveta u ruralnom Marylandu”.

Čudno društvo, na prvi pogled, za stranku francuskog predsjedničkog kandidata.

Macron je u predizbornoj debati u srijedu s gospođom Le Pen rekao: “Kada razgovarate s Rusijom, razgovarate sa svojim bankarom.” Insistirala je na tome da je ona “potpuno slobodna žena”.

U odgovoru za The New York Time Le Pen je rekla kako je spremna da svaka francuska ili američka banka preuzme kredit. “Nastavljamo sa vraćanjem kredita. To je jedina obaveza mog pokreta”, izjavila je.

Moguće je da bi dolaskom na vlast, ako bude izabrana, bile smanjene njezine dugotrajne proputinove, antiNATO pozicije, posebno dok Putin vodi rat u Ukrajini s nemilosrdnom brutalnošću.

Prošle sedmice je, međutim, rekla da će povući Francusku iz integrirane vojne komande NATO-a , što je tehnički korak s moćnom simbolikom u trenutku kada je oživljena prvobitna misija NATO-a da brani slobodnu Evropu od Moskve.

Američki savez s Francuskom, jednim od njenih najstarijih saveznika, bio je stavljen na mnoge testove tokom stoljeća. Ali svi dokazi sugeriraju da bi Francuska kojom upravlja gospođa Le Pen predstavljala ogromne probleme za predsjednika Bidena baš kada mu je najpotrebniji saveznik s nuklearnim oružjem.

Suštinsko pitanje jeste koliko bi Le Pen zaista bila slobodna kada je u pitanju Rusija. “Ako gospođa Le Pen i dalje nadoknađuje troškove, ona nije slobodna, ona je zavisna”, rekla je Sylvie Bermann, koja je naslijedila Riperta na mjestu francuskog ambasadora u Rusiji 2017. godine.

Saint-Just, bivši blagajnik Nacionalnog saveza, imao je još jedno objašnjenje ruske politike gospođe Le Pen. “Ona vjeruje u ravnotežu i ekvidistancu. Oduvijek je imala u glavi frazu generala de Gaullea: ‘U vanjskim poslovima Francuska nema prijatelje, samo interese.’”

^{(Izvor: The New York Times)}