Grupa rođaka zatočenih ili nestalih Ujgura u Kini podnijela je u utorak tužilaštvu u Turskoj krivičnu prijavu optužujući 112 zvaničnika kineske vlade da su počinili genocid, zločine protiv čovječnosti, mučenje i silovanje u regiji Xinjiang na krajnjem zapadu Kine.
Kineski predsjednik Xi Jinping i Chen Quanguo, bivši sekretar Komunističke partije Ujgurske autonomne regije Xinjiang, su među kineskim zvaničnicima koji su navedeni u tužbi da snose određenu odgovornost za progon 116 pritvorenika.
Podnošenje tužbe od strane 19 tužitelja najavljeno je na konferenciji za novinare ispred Palate pravde Çağlayan u Istanbulu u organizaciji Foruma logoraša, koji uključuje rođake ujgurskih logoraša iz Turske.
Predstavnici različitih političkih stranaka u Turskoj, pravnici za ljudska prava, zvaničnici turskih organizacija civilnog društva, novinari i predstavnici ujgurskih organizacija, kao što su Uyghur Meshrep fondacija, Unija gradova, Federacija Istočnih Turkistanaca i Udruženje za ljudska prava Istočnog Turkistana, prisustvovali događaju.
Gülden Sönmez, zagovornik ljudskih prava i advokat tužitelja u ovom slučaju, rekao je za RFA da je tužba zasnovana na principu univerzalne jurisdikcije, što omogućava domaćim sudovima da procesuiraju pojedince za teške zločine protiv međunarodnog prava.
“Pritužba uključuje zločine kao što su genocid, mučenje, silovanje i seksualno nasilje, kao i namjerno ubistvo i prijetnje slobodnoj volji i zločinima protiv čovječnosti”, rekao je Sönmez.
Ona je rekla da očekuje da turski pravosudni sistem izda naloge za hapšenje svih 112 kineskih zvaničnika i da im sudi za navodne zločine.
„Među podnosiocima pritužbi su i naši turski sunarodnici“, rekla je ona. “Tursko pravosuđe ima dužnost da pokrene pravni proces koji uključuje najmanje turske državljane pritvorene u Kini.
"Ovo nije slučaj sa političkim motivom", rekla je ona. „Nadamo se da će za 112 kineskih zvaničnika koji su učestvovali u pritvaranju turskih državljana i istočnoturkistanskih žrtava kineskog državljanstva biti izdati nalozi za hapšenje i da će oni biti izručeni turskom pravosuđu u skladu s mehanizmom izručenja.
Vjeruje se da je Kina držala do 1,8 miliona Ujgura i drugih turskih manjina u zatočeničkim logorima u Xinjiangu. Vlada je saopćila da su objekti centri za stručnu obuku i odbacila široko rasprostranjene i dokumentovane navode da je maltretirala i mučila zatvorene muslimane.
Turska je bila jedna od najgostoljubivijih zemalja za Ujgure, s kojima Turci dijele etničke, vjerske i jezičke veze. Turska vlada ponudila je za otprilike 50.000 Ujgura sigurno mjesto za život izvan sjeverozapadne kineske regije Xinjiang. Oni čine najveću ujgursku dijasporu izvan centralne Azije.
Pritužba dolazi usred akcija drugih zemalja da ciljaju kineske zvaničnike za koje se smatra da su odgovorni za navodne zločine nad nekim od 12 miliona pretežno muslimanskih Ujgura u Xinjiangu. Te akcije uključuju javne osude, ekonomske sankcije, zabranu uvoza robe za koju se utvrdi da je rađena ujgurskim prisilnim radom i diplomatski bojkot Zimskih olimpijskih igara u Pekingu u februaru.
Početkom decembra, Ujgurski tribunal, nezavisni narodni sud u Londonu, utvrdio je da je Kina počinila genocid i zločine protiv čovječnosti nad Ujgurima i drugim etničkim manjinama u Xinjiangu.
Tribunal je takođe utvrdio da su Xi Jinping, Chen Quanguo i drugi visoki vladini zvaničnici u Komunističkoj partiji Kine snosili primarnu odgovornost za zloupotrebe. Iako je Tribunal neobavezujući i nema državnu podršku, ujgurske grupe su odgovorile na nalaze o genocidu i zločinima protiv čovječnosti pripremajući ili pokrenuvši tužbe u Argentini i Ujedinjenom Kraljevstvu.
