Čitajući jednu kraću brošuru Alije Isakovića pod naslovom Osnovne karakteristike bosanskog jezika, primijetih jedan glagol koji ovaj autor preporučuje s protetskim suglasnikom h-. Taj glagol označava onomatopejsko oglašavanje nekih životinja, najčešće konja, povezan uglavnom s pozitivnim ponašanjem date životinje, kojem je blizak također onomatopejski glagol njištati, češće povezan s nekom drugom značenjskom konotacijom u vezi s ponašanjem životinje jer, naravno, nije isto kada konj hrže i kada konj njišti.

Također, kao i gotove sve riječi, i ovaj glagol može imati i preneseno značenje zasnovano na principima polisemije. Inače, riječ je o glagolu čija je osnovica prasl. *rъz-a-ti, a inače je izvedena iz ie. osnove *reu- i proširena formatom *-g (Skok). Zbog veze s onomatopeizmom kao i proširivanjem osnove, iz istoga korijena izveden je glagol režati, koji se opet primarno odnosi na psa i služi za obilježavanje ljutitosti i isprovociranosti ove životinje.

Inače, u srpskom i hrvatskom jeziku navedeni glagol glasi rzati – ržem, iako neki hrvatski priručnici daju i oblik hrzati, dok je u bosanskom, sasvim očekivano i prirodno, pa i u skladu s onom Isakovićevom preporukom: hrzati – hržem.

Sasvim je jasno da je protetsko h- analoško i da nije etimološko, ali to nimalo neće i ne može umanjiti normativni status oblika gdje je „prirodno“ da se navedeni onomatopeizam iskaže u obliku hrzati. Nema nikakve sumnje da je oblik hrzati znatno lakše izgovoriti od oblika rzati i da se u pojednostavljivanju izraza može rahat naći osnova za normiranje ovakvog oblika.

Zato u žargonu nije isto kada neki čovjek za volanom hrže u odnosu na nekog drugog učesnika u saobraćaju koji reži.

***

Dr. sc. Alen Kalajdžija naučni je savjetnik Instituta za jezik Univerziteta u Sarajevu, u kojem je obavljao i funkciju direktora u dvama mandatima. Njegova područja zanimanja jesu lingvistika i historija jezika. Do sada je ukupno objavio 72 rada, uključujući izvorne naučne članke, stručne radove i prikaze, a istovremeno je učestvovao na 54 domaće i međunarodne naučne i stručne konferencije, simpozija i okrugla stola, od čega su 25 učestvovanja od izbora u zvanje višeg naučnog saradnika. Učestvovao je na više od 60 stručnih tribina i promocija izdanja iz oblasti bosnistike. Urednik je više od 20 izdanja Instituta za jezik, od čega je u 14 izdanja bilo od izbora u zvanje višeg naučnog saradnika, te je bio recenzent niza različitih naučnih i stručnih djela iz oblasti bosnistike.