Riječ mazlum preko osmanskoturskog u bosanski je došla iz arapskog. Njezin korijen odnosi se na leksemu koja znači „nasilje, nepravdu, tiraniju“ (ȥ-l-m), odakle se javljaju i oblici zulum, zalim i sl. Oblik mazlum tako je glagolski pridjev trpni, što doslovno znači „onaj kome se nanosi nepravda, nasilje, tiranija“.
Odličan primjer upotrebe i značenja ove lekseme jeste jedan znameniti hadis u kojem se kaže kako je dužnost vjernika pomoći i zalimu i mazlumu, što praktički podrazumijeva liječenje posljedica ali i preveniranje situacija.
Bosanski leksikografski priručnici navode različita značenja ove lekseme, ali valja istaći da je osnovno značenje upravo ono koje je spomenuto. Drugo, izvedeno i dominantnije značenje jeste ono po kojem je mazlum „naivčina“, odnosno onaj „ko ne shvata brzo, ko je glup“.
Zanimljivo je kako je došlo do pomjeranja značenja, pošto se bez komparativnih studija ne može znati je li to značenje u bosanski došlo preko osmanskoturskog ili je naknadno formirano u svijesti govornika bosanskog jezika. Moglo bi biti da je pomjeranje značenja izvršeno na način da je mazlum onaj kome je učinjena nepravda u spoznajno-kognitivnom smislu usljed čega on zaista i jeste naivan, pa i priglup. U mostarskom govornom idiomu i danas se može čuti ovakva upotreba ove lekseme, što ne znači da neće biti zabilježena i drugdje.
Kako god, biti mazlum i u doslovnom i u figurativnom smislu nije nikako dobro.
***
Dr. sc. Alen Kalajdžija naučni je savjetnik Instituta za jezik Univerziteta u Sarajevu, u kojem je obavljao i funkciju direktora u dvama mandatima. Njegova područja zanimanja jesu lingvistika i historija jezika. Do sada je ukupno objavio 72 rada, uključujući izvorne naučne članke, stručne radove i prikaze, a istovremeno je učestvovao na 54 domaće i međunarodne naučne i stručne konferencije, simpozija i okrugla stola, od čega su 25 učestvovanja od izbora u zvanje višeg naučnog saradnika. Učestvovao je na više od 60 stručnih tribina i promocija izdanja iz oblasti bosnistike. Urednik je više od 20 izdanja Instituta za jezik, od čega je u 14 izdanja bilo od izbora u zvanje višeg naučnog saradnika, te je bio recenzent niza različitih naučnih i stručnih djela iz oblasti bosnistike.
