Fondacija „Alija Izetbegović“, Grad Goražde i Grad Sarajevo organizovali su zajednički Okrugli sto na temu „Državnost Bosne i Hercegovine u kontekstu očuvanja mira i stabilnosti“.
Okrugli sto je organizovan sa ciljem da ponudi odgovore na trenutnu ustavnu krizu u Bosni i Hercegovini prouzrokovanu aktuelnim dešavanjima na političkoj sceni i izazvanu od strane predstavnika bosanskohercegovačkog entiteta Republika Srpska.
Okrugli sto je održan u Goraždu uz učešće eminentnih profesora, intelektualaca iz oblasti prava, historije i sigurnosti a učestvovali su Miro Lazović, nekadašnji predsjednik Skupštine R BiH, Marko Attila Hoare, britanski historičar i vanredni profesor na SSST-u, Elijas Eli Tauber, savjetnik za kulturu i religiju Jevrejske zajednice u BiH, Kasim Trnka, profesor i ekspert ustavnog prava i general Fikret Muslimović dok je moderator bio Faris Nanić, predsjednik Upravnog odbora Fondacije „Alija Izetbegović“.
Osim učesnika, Okruglom stolu prisustvovali su gradonačelnici oba grada, predstavnici Vlade Bosansko-podrinjskog kantona, predsjedavajuća kantonalne skupštine, kantonalni zastupnici, gradski vijećnici i predstavnici boračkih udruženja.
Glavni problem trenutnog stanja političkih blokada i zastoja Bosne i Hercegovine u procesima evroatlantskih integracija su odredbe Aneksa IV Dejtonskog mirovnog sporazuma, odnosno Ustava Bosne i Hercegovine. Promjene Ustava koje omogućavaju stvarnu i efikasnu primjenu presuda Evropskog suda za ljudska prava su nužne i neodgodive, klkjučni je zaključak nakon izlaganja učesnika. Osim toga, zaključeno je i da:
Problem nefunkcioniranja uzrokovan dominacijom etničkog nad građanskim principom nije problem samo Bosne i Hercegovine, već je u sukobu sa evropskim i američkim principima uređenja demokratske države.
Nefunkcioniranje Bosne i Hercegovine krajnji je cilj blokada i opstrukcija, a pridonosi široj destabilizaciji Balkana.
Obnova i jačanje državnosti Bosne i Hercegovine jasan su znak silama koje podržavaju njezinu i destabilizaciju Balkana.
S obzirom na širinu i inkluzivnost, upućujemo inicijativu za inauguraciju novog termina – domicid – odnosno svaka aktivnost na uništenju domovine kojom se onemogućava život njezinog stanovništva. Ovaj termin ima širi kontekst i nije pravni, ali u sebi može sadržavati semantičke odrednice drugih srodnih termina u pravnoj i javnoj sferi.
Pozivamo institucije Bosne i Hercegovine, akademsku zajednicu, nevladin sektor, političke stranke i građane da razvijaju ustavni patriotizam, svakim vidom legalnog građanskog i stručnog djelovanja u javnom prostoru.
U svrhu sprečavanja blokada rada najviših institucija države i entiteta FBiH potrebno je izvršiti redukciju ovlaštenja Doma naroda u Parlamentu FBiH i Parlamentarnoj skupštini Bosne i Hercegovine na zašititu samo vitalnog nacionalnog interesa konstitutivnih i drugih naroda i oduzeti ulogu gornjeg doma. U tom smislu treba ustavnim promjenama definirati listu vitalnih nacionalnih interesa. Također, treba inicirati ukidanje tzv. entitetskog glasanja te obnoviti suverenitet države i isključenjem prava entiteta na paralelne, tzv. specijalne odnose sa dvjema susjednim državama.
Potrebno je izgrađivati povjerenje u Bosni i Hercegovini i regiji na bazi i iskustvu primjene mjera vojnog povjerenja kao integralnog dijela vojnog aspekta Dejtonskog mirovnog sporazuma. Povjerenje među narodima i građanima je jedna od osnovnih vrijednosti Sporazuma.
Sveobuhvatan dogovor o promjenama Ustava i zakonodavstva u cilju deblokada i trajnog funkcioniranja državnih institucija mora iznaći optimalno rješenje, ne zanemarujući niti apsolutizirajući građanski i etnički princip.
Zaključeno je da poruka sa ovog skupa bude upućena kao poziv svim institucijama i akademskim zajednicama da na temu djelovanja na izgradnji povjerenja i saradnje među narodima Bosne i Hercegovine iniciraju okupljanje i djelovanje svih na očuvanju zajedničke nam domovine.
